Karabük Ağız ve Diş Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi, Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Bilim Doktoru Doç. Dr. Ahmet Taylan Çebi, 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü dolayısıyla otizm ve ağız ve diş sağlığı ile ilgili özellikle ebeveynler ve bakıcılar için önemli bilgiler verdi.
Çebi konu ile ilgili kaleme aldığı yazıda, bu konuda ebeveynler, bakıcılar ve sağlık çalışanlarının önemli bir rol üstlendiklerini ifade etti.
Otizmli bireyler ile uygun davranış yönlendirme teknikleri uygulanarak gerekli iletişim kurulduğunda başarılı olunacağını vurgulayan Çebi şunları kaydetti;
“Otizm, erken çocukluk döneminde tanı konulan ve dil ve iletişim yetersizlikleri, sosyal eksiklikler ve bozukluklar, tekrarlayıcı hareketler ile karakterize bir davranış sendromudur. Otizmin kesin bir tedavisi bulunmamakla beraber, sıklıkla uygulanan metotlar; otistik bireyi topluma kazandırmayı, problemli ve sorun teşkil eden davranışları en aza indirmeyi, yaşam kalitesini ve yaşam doyumunu yükseltmeyi ve bireyin kendi başına yetebilirliğini en üst seviyeye çıkarma üzerinedir.
Sağlıklı çocuklar kadar, özel bakım ihtiyacı olan çocukların da en sık görülen sağlık probleminin, ağız ve diş sağlığındaki bozukluklar olduğu çeşitli bilimsel çalışmalar sonucunda rapor edilmiştir. Otizmli çocuklara, yaşamları boyunca kendi ağız sağlıklarını koruyucu alışkanlıkların öğretilmesi ve bunları idamelerinin sağlanması ayrıca gerekli hallerde yeterli diş tedavilerinin sağlanabilmesi şartları da olgunlaştırılmalıdır.
Otizmli çocukların, seslere, ışığa ve kokulara karşı aşırı duyarlılıkları sebebiyle, farklı sesleri, gürültüleri ve ışıklı aletleri içeren diş klinikleri ortamını kabul etmeleri bir hayli zordur. Bu sebeplerden dolayı, otizmli çocukların ebeveynleri çocuklarını, ciddi rahatsızlıklar yaratan dental problemleri ortaya çıkana kadar diş hekimine getirmekten kaçınırlar. Böylece, diş tedavileri yapılamadığında ise çocuğun kendine güveni, sosyalleşmesi, gelişi ve yaşam kalitesi son derece olumsuz etkilenmektedir.
Otizmli çocukların diş hekimlerini ziyaret etme süreçleri sağlıklı çocuklardan daha sıklıkla olmalıdır. Bunun sebebi ise hem otizmli çocukların diş hekimleri ile kooperasyon problemini engellemek, diş klinik ortamına alışmalarını sağlayabilmek hem de ağız hijyeni alışkanlıklarını ve ağız sağlığının kontrollerini sağlayabilmektir.
Ebeveynler, bakıcılar ve sağlık çalışanları, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların, ağız ve hijyenlerini sağlayabilmelerinde, diş klinik ortamlarına adapte olabilmelerinde ve tedaviyi mümkün olduğunca normal bir prosedür olarak kabul edebilmelerinde büyük bir rol üstlenmektedirler. Otizmli çocukların ağız-diş sağlıklarını korunması için yapılması gerekenler diğer çocuklardan farklı değildir, sadece; otizmli bireylerin özel ihtiyaçları olan bireyler olduğu unutulmamalı, ağız ve diş sağlıklarını idame ettirebilmek için uygun davranış yönlendirme teknikleri uygulanarak gerekli iletişim kurulduğunda başarılı olunacağı unutulmamalıdır.”