Bugün Karabük’ün il oluşunun 29. Yıldönümüdür. 1930’lu yıllarda, Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün sadece 13 haneli bir mahallesi olan Karabük’ün kaderi nasıl değişti ve 6 Haziran 1995 tarihinde Türkiye’nin 78. İli oldu. Bu konuda tarihi, kronolojik birçok bilgiler var. Karabük’ün kaderini değiştiren çok önemli bir olayı yazmak için, birkaç aydan bu yana bu günü bekledim. Şimdi, onu yazmak istiyorum.
Geçtiğimiz yılın Aralık ayında BRTV ile ilgili çalışmalar ve gurbetçilerimiz ile bir araya gelmek amacı ile Almanya’ya gittim. Ali İnan kardeşim, Essen Başkonsolosluğumuzda önemli bir toplantı olduğunu, BRTV olarak bizim de davetli olduğumuzu belirti. İyi ki gitmişim. Toplantının konusu Mustafa Kemal’in, 1917 yılında Almanya’ya yaptığı ziyaretlerin Essen şehri ile ilgili bölümleriydi. Genç bir akademisyen kardeşimiz, Alman imparataroru 2. Wilhelm’in davetine, Sultan Mehmet Reşat’ın 73 yaşında ve hasta olması nedeniyle Veliaht Vahdettin ve bir heyetin katıldığını anlattı. Heyete son Osmanlı temsilcisi olarak Mustafa Kemal’in de eklendiğini, çok iyi Almanca bilen Mustafa Kemal’in devam eden 1. Dünya Savaşı nedeni ile cephelerde incelemeler yaptıktan sonra Essen şehrinde Krupp Demir Çelik fabrikası ile yakından ilgilendiğini anlattı. Öyle ki, o dönemlerde Krupp ailesinin dillere destan Villası “Villa Hügel” de, Osmanlı heyeti özel olarak misafir ediliyor.
Essen Başkonsolosluğu’nda genç akademisyenin konuşması bitince, söz aldım ve kendimi tanıtarak; Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün, Cumhuriyet’i ilan ettikten hemen sonra Türkiye’de bir Demir Çelik fabrikası kurmak için çalışmalar başlattığını, Essen’de Krupp ziyaretinin bunda etkili olup olmadığını sordum. Genç akademisyen, sorumu çok ilginç buldu ve araştıracağını söyledi. Ben de bu konuda araştırmalara başladım. Yaptığım araştırmalarda, Krupp şirketinin Osmanlı Döneminden bu yana ülkemiz ile ticari işbirliği içinde olduğu bilgilerine ulaştım. Hatta, öyle ki Çanakkale savaşlarının simgelerinden biri olan Seyit onbaşının tek başına kaldırdığı o ağır top mermisinin de Krupp Demir Çelik fabrikasında yapıldığını bilgisine ulaştım. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra da, bu ilişkiler artarak devam etti. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde ülkemiz demir ağlarla örülürken, Krupp yine başrollerde yer aldı. Demiryollarının ve demir yollarındaki çelik köprüler hep Krupp tarafından yapıldı. 1925 yılından itibaren 5 yıl süren ön çalışmaların ardından, 1930 yılında Türkiye’de kurulacak Demir Çelik fabrikalarının çalışmaları da Krupp tarafından Türk hükümetinin emrine verilen bir ekip tarafından yapılmıştır. Karabük’te hazırlıkları tamamlanan fabrika için 1936 yılında ihale yapılmış, ihalede Alman Krupp ile İngiliz Brassert firmaları yarışmıştır. Alman şirketi olan Krupp yıllık 90 bin ton kapasiteli fabrika önerirken, İngiliz firması Brassert ise 150 bin ton kapasiteli proje önermiş ve ayrıca 2.5 milyon sterlin tutarında kredi sağlamıştır. 29 Eylül 1936 tarihinde İngiliz firması ile sözleşme imzalanmış ve Karabük’ün günümüzde il olmasına giden sürecin temelleri 3 Nisan 1937 tarihinde dönemin Başbakanı İsmet İnönü ve İngiliz Büyükelçisi Sir P. Loraine başta olmak üzere dönemin bakanları ve üst düzey bir katılım ile atılmıştır. Bu temel, aynı zamanda Büyük Önder, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal ATATÜRK’ün Türkiye’de Ağır Sanayinin temelini attığı tarihtir. İşte, yıllardan bu yana 3 Nisan Türkiye’de Sanayi Günü olmalıdır diye bunun için diyoruz. O temel sayesinde Karabük 6 Haziran 1995 tarihinde il olmuştur. O temel sayesinde, Türkiye günümüzde Demir Çelik üretiminde Avrupa birincisi ve Dünya yedincisidir.
Bugün, Karabük’te 2037 vizyonu ile ilgili Karabük Ticaret ve Sanayi Odası öncülüğünde bir toplantı düzenlendi. Biz de, o toplantıda ATATÜRK’ün o engin vizyonundan söz ederek, “O’nun yolundan yeter ki ayrılmayalım, 2037’de ülkemiz de çok daha gelişmiş kalkınmış olur, Karabük’ümüz de…” diye işte bunun için dedik. Karabük’ün il oluşunun 29. Yıldönümü nedeni ile bu tarihi gerçekleri çok değerli Karabüklüler ile paylaşmak istedim.
