TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Adalet Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi görüşüldü.
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, Adalet Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi görüşmelerinde; “Türk Ceza Kanunu’nun 188’inci ve 191’inci maddeleri gereği 2022, 2023 ve 2024’ün yedinci ayı itibarıyla 426.320 operasyon yapılıyor. Bunun sonucunda da gözaltına alınanların rakamı 534 bin 705 kişi fakat sadece 51.674 kişi tutuklanmış; oran, yüzde 10’un altında. Gözaltına alınanlarla ilgili yeterli suç delili oluşmadığı için mi tutuklama oranı az, yoksa başka bilmediğimiz bir sebep var mı?” dedi.
“Suç örgütü liderleri çeteleşmiş durumda”
CHP’li Akay Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı konuşmasında Türkiye’nin yargıdaki memnuniyet oranıyla; Kolombiya, Brezilya gibi ülkelerle aynı kategoride olduğunun altını çizerek, “Türk Ceza Kanunu’nun 188’inci ve 191’inci maddeleri gereği 2022, 2023 ve 2024’ün yedinci ayı itibarıyla 426.320 operasyon yapılıyor. Bunun sonucunda da gözaltına alınanların rakamı 534 bin 705 kişi fakat sadece 51.674 kişi tutuklanmış; oran hakikaten çok düşük bir oran, yüzde 10’un altında. Gözaltına alınanlarla ilgili yeterli suç delili oluşmadığı için mi tutuklama oranı az, yoksa başka bilmediğimiz bir sebep var mı? Çünkü ülkemizde kırmızı bültenle aranan uyuşturucu baronları, suç örgütü liderleri çeteleşmiş durumda. Bunlarla mücadele çok önemli.
“70’ten fazla sabıkası olanlar dışarıda geziyor.”
Avrupa Konseyinin 2023 yılı cezaevi raporuna göre nüfusa göre en fazla mahkûm ve tutuklu bulunan ülke sıralamasında Türkiye yine ilk sıralarda. Lozan Üniversitesinin desteğiyle hazırlanmış rapora göre 100 bin kişi içinde 408 mahkûmla Türkiye Avrupa Konseyi ülkeleri içerisinde ilk sırada. 70’ten fazla sabıkası olanlar var, bunlar içeri girip çıkıyorlar. Örnek olsun diye veriyorum, siyasilerle bağlantısı olsun: “Pudra şekeri çektik.” diye lüks araçta kokain kullandığı hâlde yakalanıp adli kontrol şartıyla serbest bırakılan siyasetçiler var; İstismarcı babaya tahliye var, bunlar hep siyasetle iç içe olanlar İzmir’de 5 yaşındaki çocuğunu istismar etmiş ama hiçbir gerekçe gösterilmeden şartlı tahliye edilmış; bakın, gösteriyorum. Kırşehir’de düzenlenen konserde Fatma Banu Çoban’ı darbedip burnunu kırdığı gerekçesiyle gözaltına alınıyor ama bakıyoruz, yine hiçbir işlem yapılmadan serbest, aramızda dolaşıyor. Kenevir tarlasında yakalanan uyuşturucular var, 483 kök kenevir, 10 kilo 300 gram esrar evlerinde bulunuyor ancak çıkarıldığı mahkemede bir günde serbest bırakılıyor. Bu memlekette, İçişleri Bakanlığının kartvizitini kullanıp çakarlı zırhlı araçlarla gezen kişiler var, ama bu kişi iki ay sonra hızlı bir şekilde serbest bırakılabiliyor.
“Hukuk sistemini oturtmadığınız müddetçe bu sıkıntılarla yaşamak zorunda kalacağız.”
Bu konuların üzerine titizlikle gidip hukukun üstünlüğünün mutlaka sağlanması gerekiyor çünkü bu ekonomik açıdan da önemli. Siz ekonomiyle ilgili ne kadar karar alırsanız alın ülkedeki hukuk sistemini, adalet sistemini tam oturtmadığınız müddetçe ve yurt dışındaki uluslararası yatırımcılara bu güveni vermediğimiz takdirde bu sıkıntılarla yaşamak zorunda kalacağız. Sabit sermaye yatırımlarını ülkemize çekme konusunda başarılı olmak için mutlaka bu soruna çözüm bulmamız ve bu güveni tesis etmemiz gerekiyor.
“Devlet Denetleme Kurulu kişisel bilgilerimizin sızdırıldığını tespit etti, hiçbir adım atılmadı”
Bir de kişisel verilerin kullanılmasıyla ilgili sıkıntılarımız var. Yine, Devlet Denetleme Kurulu tarafından ilk defa bu belirtilmişti, açığa çıkarılmıştı yazılım firmalarının bir kısmına transferler olduğu gerekçesiyle bazı özel bilgilerimizin, TC kimliklerimizin, e-mail hesaplarımızdaki özel, kişisel bilgilerimizin sızdırıldığıyla ilgili… Şimdi, bununla ilgili, yine sitelerde araştırdığımızda, düşük bir bedelle bu sitelere girme hakkını alıyorsunuz, sorguladığınız zaman da burada gayrimenkullerinizden tutun da telefon bilgilerinize, ikametgâhınıza, arabanıza, soy ağacınıza kadar bütün özel bilgiler buradaki kişilerle paylaşılıyor. Burada, şimdi, Kişisel Verileri Koruma Kurumu Başkanımız da burada, bu konuya titizlikle eğileceğini umuyorum. Bu konu gerçekten çok çok önemli. Özellikle de bu konunun üstüne gidilmesini istirham ediyorum.
“Avrupa Konseyi ülkeleri arasında en çok tutuklu ve hükümlüye sahip 1’inci ülkeyiz”
Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uyulmasının Türkiye’deki hukuk güvenliğini sağlaması açısından uluslararası alanda önemli bir etkisi olduğunu ifade etmiştim. Bu konuyla ilgili gerekli tedbirlerin mutlaka alınması gerekiyor. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında İngiltere’de 90 bin, Fransa’da 72 bin, Polonya’da 71 bin ve Almanya’da 60 bin tutuklu bulunurken Türkiye’nin nüfusa oranla Avrupa’da en fazla tutuklunun sahip olduğu da bir gerçek. Türkiye hapishanelerinde tutuklu yargılananlar dahil toplam 348 bin civarında bir rakam olduğunu gördüm. Farklı bir rakamsa da paylaşırsanız mutlu oluruz. Avrupa Konseyi yıllık ceza istatistiği verilerine göre, Türkiye, Avrupa Konseyi ülkeleri arasında en çok tutuklu ve hükümlüye sahip 1’inci ülke. Hukukun üstünlüğü endeksinde 173 ülke arasında 148’inci sırada. Yine, Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütünün raporuna göre de Türkiye’deki yargı sisteminden memnuniyet oranı kayıtlara yüzde 33 olarak geçiyor. Türkiye yargıdaki yüzde 33’lük memnuniyet oranıyla Kolombiya, Brezilya, Slovakya ve Şili gibi ülkelerle aynı kategoride yer alıyor.” dedi.