Gerede ve Eskipazar halkı “Çevre Katliamına Dur Platformu” oluşturdu. Pek çok köy ve mahallenin bir araya gelmesi ile oluşturulan platform Gerede Çayındaki artan kirliliğin 80 köy ve mahallede yarattığı olumsuzluk ve çevreye zararları ile mücadele edecek.
Platform üyeleri bu doğrultuda Bolu Valisi Erkan Kılıç ve siyasi partileri ziyaret ederek, çevre sorunlarının çözümü doğrultusundaki öneriler ve taleplerini iletti.
Gerede ve Eskipazar Halkı Çevre Katliamına Dur Platformu tarafından yapılan görüşmeler neticesinde kamuoyu geniş bir şekilde bilgilendirildi.
Eskipazar Halkı Adına Platform Sözcüsü Başkanı Mehmet Emin Aslan tarafından yapılan açıklama şu şekilde;
“Gerede çayına arıtılmadan kirletici konsantrasyonu yüksek endüstriyel atıksu deşarjı, söz konusu çayın 60 km boyunca içinden geçtiği Gerede ve Eskipazar İlçelerine ait 80 köy ve mahallemizi giderek artan şiddetde kötü koku, besi ve süt sığırı, balık ve arı ölümleri, köy içme ve sulama sularında sağlığı tehdit edecek derecede kirlenme tehdidi yaratarak; insan, hayvan ve bütünüyle doğal hayatı olumsuz etkilemekte, yaşanan çevre katliamı, kirliliğin en yakınındaki Gerede ve Eskipazar halkını adeta köylerinden göçe zorlamaktadır.
Yöre halkının bu sorunlarla birlikte yaşamını sürdürme şansı yoktur. Köyleri ziyaret eden herkes bunu görmektedir..
Gerede çayı, Geredenin güney batısından doğarak, Eskipazar sınırlarında Çerkeş Çayı , Karabük sınırlarında Eskipazar ve Araç Çayı, Yenice’de Yenice Çayı ve Devrek’te Devrek Çayı ile birleşerek Karadeniz’e dökülen Filyos Irmağını oluşturan 288 km uzunluktaki Nehir Havzasının menbaı noktasındadır.
Gerede çayında oluşan kirlilik, Nehir havzasının en başında olması nedeniyle, sadece Gerede-Eskipazar gibi lokal bir alanı değil, Filyos Irmağına ulaşana kadar kat ettiği 288 km boyunca Çerkeş Köyleri, Karabük, Yenice, Gökçebey, Çaycuma, Filyos başta olmak üzere tüm Nehir havzasını katliam ölçüsünde kirletmektedir.
Bu kirliliğin bir diğer çok önemli olumsuz etkisi de , zaten sadece ilk üst 100 metresinde canlı yaşayabilecek kadar kirletilen Karadeniz’i, tamamen ölüme götürmesidir.
Özetle dikkat çekmek istediğimiz husus, Gerede Çayına arıtılmadan deşarj edilen kirli endüstriyel atıksu sorunu, sadece Gerede ve Eskipazar halkının değil aynı zamanda Batı Karadeniz akarsu havzasının hatta Türkiye’nin önemli bir sorunu haline geldiğinin fark edilmesidir.
Konu çevre katliamı boyutunda ve yaşamsaldır. Hayvan ölümleri ile başlayan süreç Allah esirgesin artık insan ölümleri için de potansiyel tehlike arz etmektedir.
DUR DİYECEĞİZ!
Bu zehirli suyun yarattığı sorunları acilen çözmek amacıyla, havzanın en başında olan ve sorunu en acı şekilde yaşayan Gerede ve Eskipazar halkı olarak “Çevre Katliamına Dur Platformu” nu oluşturmuş bulunmaktayız.
Platformun bileşenleri içinde bizzat sorunu yaşayan 75 yerleşim birimi sakinlerinden oluşan Yöre köy halkı, Çiftçisi, Üreteni, Balıkçısı, Esnafı, Mühendisi, Profesörü herkes yerini almıştır.
SORUNUN KAYNAĞI NEDİR?
Bilindiği üzere endüstriyel, evsel, tarımsal kullanımlar sonucu kirlenmiş atıksu deşarjı, Kirli Su Atık Yönetmeliği hükümlerine tabidir ve alıcı ortamlara her türlü atıksu deşarjı, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin 37. maddesi gereğince çevre iznine tabidir.
Bu kapsamda alıcı ortama atıksu deşarjı yapan kurum, kuruluş ve işletmelere mevzuatta verilen standartları sağlayacak uygun arıtma tesislerini kurmaları sağlandıktan sonra Çevre İzni verilmektedir.
Ancak, Gerede deri sanayii kuruluşları başta olmak üzere söz konusu Gerede çayına endüstriyel atıksu deşarjı gerçekleştiren işletmelerin yönetmelik hükümlerine uymadıkları, yetkililerce yapılan denetimler sonucunda uygulanan cezai işlemlerin sorunun çözümünde etkisiz kaldığı, TBMM’de verilen soru önergelerinde cezai işlemler yapıldığı yanıtının alındığı, arıtma tesislerinin kurulu tesis kapasitesi ile uyumlu olmadığı, yetersiz kaldığı tesbitini yapmış bulunmaktayız.
Çok eski dönemlerden beri geleneksek yöntemle deri işletmeciliğini sürdüren Gerede halkı, sektörün gelişmesi için kurulan Gerede Deri OSB’nin kuruluşundan itibaren Gerede’nin dışından gelen yeni yatırımcılara da kapısını açmış, sürekli yeni fabrikalarla sektör olağanüstü kapasitelere ulaşmış ancak ilave Arıtma Tesisi yatırımı sürekli göz ardı edilmiş, var olan arıtma kooperatifi iyi işlememiş, arıtma imkanı olmayan kirli endüstriyel atıksu Gerede- Filyos havzasına deşarj edilmiştir.
Bu husus mevcut kanunlara aykırı ve işletmelerin faaliyetlerinin durdurulmasını gerektiren vahim bir durumdur. Bu hususta gerektiğinde 30 yıldır devam eden bu sorunun çözümü için yasal yollara başvurmaktan ve işletme faaliyetlerini durudurmaktan çekinmeyeceğimizin bilinmesini isteriz. Çünkü artık bıçak kemiğe dayanmıştır.
İkinci bir husus da suyunun büyük bölümü Ankara’ya transfer edilen Gerede çayından, doğal akış havzasındaki ekolojiyi korumak için Nehir havzasına bırakılması gereken suyun bırakılıp bırakılmadığı hususudur.
Platform olarak bu hususun da proje bazında incelemesi başlatılmış olup sıkı takipçisi olunacaktır.
PLATFORM OLARAK SAYIN BOLU VALİSİ, SİYASİ PARTİLER VE STK’LAR İLE 10.03.2023 GÜNÜ BİR DİZİ GÖRÜŞMELER GERÇEKLEŞTİRDİK.
Gerede ve Eskipazar “Çevre Katliamına Dur Platformu “ olarak sorunun kamuoyu dikkatine taşınması ve Bolu Valiliğimizce çözüm noktasında işbirliği ve dayanışma içine girmek maksadı ile 10.03.2023 Cuma günü alınan randevular çerçevesinde bir dizi görüşme gerçekleştirilmiş ve bir takım somut sonuçlar elde edilmiştir.
Sivil Toplum Kuruluşu olarak Bolu Makina Mühendisleri Odası İl Temsilciliği ve TEMA İl Temsilcilikleri ile yapılan görüşmelerde Platformumuza ihtiyaç duyulan her alanda tam destek sağlanacağı beyanı bizleri daha da cesaretlendirmiş ve mutlu etmiştir. Kendilerine teşekkür ederiz.
Siyasi Partilerden AK Parti ve CHP’den randevu talep edilmiştir. CHP İl Yöneticileri geniş bir katılımla bizleri bir saati aşkın süreyle dinlemişler ve sorunu önemsediklerini, mücadelenin ve çözümün her aşamasında destek olacaklarını ifade etmişlerdir. Bu hususta kendilerine müteşekkiriz.
AK Parti randevusu akşam saat 18.00 olarak verilmiş, bu yüzden programın başında planlanan görüşme en sona kalmış , Vali beyle gerçekleşen son görüşmemizden sonra telefonla tekrar görüşme talep edilmiş ancak zaman kısıtı nedeniyle görüşme gerçekleşememiştir. Burada karşılıklı olarak bir olumsuz niyetin olmadığı beyan edilerek bir dahaki sefere görüşme niyetiyle görüşme ertelenmiştir. Partiler üstü konumumuz nedeniyle bu hususa ayrıntılı açıklama getirilme ihtiyacı duyulmuştur.
BOLU VALİMİZ SAYIN ERKAN KILIÇ İLE YAPILAN GÖRÜŞMENİN İÇERİĞİ
Sayın Valimizle yaptığımız görüşmede Özetle; söz konusu problemin çözümünde izlenmesi gereken yolu ve çözümün bugüne kadar gerçekleşmemiş olmasının bizlerde yarattığı hayal kırıklığı ve güven kaybı nedeni ile bugün bizleri gönülleyerek göndermek yerine somut adımlar beklediğimizi öncelikle ve açıkça ifade etme fırsatı bulduk.
1- Sayın Vali görüşmenin ilk cümlesinde “sorunun farkında olduklarını ve çözüm bulmanın devlet olarak görevleri olduğunu” beyan etmiştir. Bu olumlu tutum, ilk bir saati Valimizin bizzat katılımı ile yaklaşık 2,5 saat süren ayrıntılı ve yoğun görüşmenin tüm safhalarında devam etmiştir. Devlet ciddiyeti, şeffaflığı ve görev sorumluluğu içinde davranan Sayın Valimize ve İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürü ve Yardımcısı’na teşekkür ederiz.
2- Yaşanan sorunlar ve çözüm talepleri, canı yanan köyün çiftçisi, balıkçısı, besicisi, sanayideki esnafı, bu köylerden yetişmiş Muhasebecisi, Mühendisi, Profesörü ile el birliği içinde bütün boyutları ile Sayın Valimize aktarılmıştır.
3- Vali bey görüşmenin akışında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü sayın Oğuzhan Kurt ile il Müdür Yardımcısı sayın Resul Deveci’yi de da telefonla arayarak görüşmeye davet etmiştir.
4- Arıtma sisteminin bazı cihaz ve makinaları yurt dışından ithal ürünlerdir. Bu ekipmanın sahaya inmesi ve montajın başlaması için bize Vali bey ve İl Müdürümüz tarafından somut tarih verilmiştir. Bu tarih 2023 yılı Nisan ayı sonudur. Platformumuz, teçhizatın geleceği gün izleme ve değerlendirme için sahaya davet edilmiştir.
5- Platform bileşenlerinden Eskipazar Ekonomik Kalkınma Derneğinin, bu sorunun çözümü için ilk resmi yazılı başvurusu bundan 8 yıl önce yani 2015 yılıdır. Dolayısı ile arıtma tesisi talebinin yıllardır sürüncemede kalmasının, kirli atıksu üreten sanayi tesislerinin bu alana parasal kaynak ayırmada gönülsüz davranmalarından ve denetimlerin yetersizliğinden kaynaklandığını tahmin etmek zor değildir.
Platform olarak gerekli yatırımın finansmanı ile ilgili yaptığımız araştırma sonucunda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2023 yılı OSB Yatırımları verilerine göre Gerede Deri OSB Arıtma Tesisi için gerekli Yatırım Tutarı’nın 200 milyon TL olduğunu taspit ettik. Yatırım kamu kaynaklarından yapılacak ve İşletme sahipleri katılım payı ödeyecektir. Maddi bedeli devlet için bu kadar küçük olan bir yatırımın yapılmamasının bedeli ülke toprakları ve halkı için maddiyatla ölçülemeyecek kadar büyüktür.
6- Kurulacak arıtma kapasitenin mevcut fabrikaların atıksularını arıtmaya yeterli olup olmayacağı, yeni yapılacak arıtmadan sonra da yeni yatırımların gerekip gerekmeyeceği gibi Platformumuzun yönelttiği sorulardan sonra Vali beyin konuya olan duyarlı yaklaşımı ve girişimlerinin göstergesi olarak İl Müdürüne yanımızda verdiği talimat, görüşmenin ikinci bir olumlu çıktısını oluşturmuştur. Bu talimat platform üyelerimizin de önerisi ile deri sanayiindeki arıtmaya güzel bir örnek olan TUZLA DERİ OSB’ ne yakın zamanda bir teknik inceleme ziyareti gerçekleştirilmesidir. Bu gezinin çok yararlı olacağını düşünüyor ve yeterli teknoloji ve kapasiteye sahip arıtma tesisinin yapımı için değerli buluyoruz.
7- En önemli konulardan birisi de, Ankara’ya transfer edilen, Gerede çayından, doğal akış havzasındaki ekosistemi korumak için Nehir havzasına bırakılması zorunlu suyun bırakılıp bırakılmadığı hususudur.
Bu oranın % 25’ten az olamayacağı konusunda duyumlar olmakla birlikte, projeye ulaşılarak şu anda havzaya bırakılmayan su miktarının da Platformumuzca sıkı şekilde takip edilmesi kararlaştırılmıştır.
SONUÇ OLARAK
Sadece gönül alınarak gönderilecek bir platform olmadığımız yetkililere anlatılmış, güzel bir farkındalık ve girişim başlatılmıştır.
Vali beye ve İl Müdürümüze, İl Müdür Yardımcımıza bu konuda oyalayıcı değil çözüm niyetli olarak 2,5 saat bizimle konuyu şeffaf şekilde görüşmelerinden, önemli girişimler ve yaklaşımlar göstermelerinden dolayı, içten teşekkürlerimizi sunarız.
Ayrıca Sivil Toplum Kuruluşlarımıza ve Siyasi Parti temsilcilerimize de yakın ilgileri ve destekleri için şükranlarımızı sunarız.
Eskipazar ve Gerede halkı olarak Allahın izniyle bu problemi 2024 yılına geçmeden bitmesi için emek vermeye devam edeceğiz. Bu yönde yetkililerden taahütler ve çalışma programları alınmıştır.
Platform olarak herkesi dayanışmaya ve sorunlarına sahip çıkmaya davet ediyoruz. Gelin, dayanışma gücümüzü demokratik bir ülkenin, vatanını ve,devletini seven, istihdama karşı olmadan her bir karışı aziz şehitlerimizin kanlarıyla sulanmış bu toprakları samimiyetle, cesaretle korumaya devam edelim. Doğanın parayla satın alınamayacak kadar değerli olduğunun farkında olalım.
Bizler; Gerede merkez Çukurca mahallesi, Afatlar köyü, Koçumlar, Güney Demirciler, Burgucu, Akbaş, Hasanlar, Yazıköy,1.Avşar,2.Avşar,K ayıkiraz,Sipahiler,Sungurlar,Ümitköy,İmreşe, Kalaç, Çukurca, Kösreli, Mukamlar, Çalaman, Mangallar, Yağdaş, Dikmen, Çayörengüney, Güney, Kurtça, Eymür, Ekmeller, İmamlar, Gökçeler, Çayören, Avsartarakçı, Yunuslar, Çukurköy, Bahçedere, Ulaşlar, Akcabey, Doğancılar,Şükürler, Tökür, Örencik, Çağış, Düz Kapaklı, Dere Kapaklı, Ertuğral, Karakuz, Çalışlar, Beşkonak, Ortaca, Akçaşehir, Kayı Zopran, D.Zopran, Sarıoğlu, Avlasızgil, Karacadağ, Tozaklar, Demirciler, Imamlar2, Kayabaşı , Sömerciler, Dereköy 2, A.Örenbası, Y.Örenbaşı, Enseller, Çongallar, Haşat, Macarlar, Davutbeyli, Asmaca, Aktaş Kurtlar, Eskipazar’ın Deresoplan,Bulduk,Kuzören, Bayındır, İsmetpaşa, Hamamlı,Gözlü, Saraycık, Sadeyaka, Bölükviran köyleri ile Çerkeş İlçesine ait birçok köy bu havza üzerinde doğrudan etkilenen köylerimiz olarak mücadeleyi sürdüreceğiz.
Gerede ve Eskipazar Halkı “Çevre Katliamına Dur Platformu” yerelden başlamış bölgesel bir güç haline dönüşmüş durumdadır. Bu zincire eklenmeler Filyos’a kadar açıktır.
Sorunun çözümü için gerekli olan 200 milyon TL’sının, bizim topraklarımızdan, doğamızdan ve insan hayatından daha değerli olmadığının bilinmesini istiyoruz. Saygılarımızla.