Karabük’ün UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Safranbolu ilçesinde, Türk Patent ve Marka Kurumunca tescillenen ürün sayısı çavuş üzümü ile 3’e yükseldi.
Osmanlı döneminden kalma yapılarıyla “dünyada en iyi korunan ilk 20 kent” arasında gösterilen Safranbolu ile özdeşleşmiş, “ata tohumu” ürünlerinin geleneksel özellikleri ve kalitelerinin korunarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak amacıyla yürütülen “Ata Tohumu Ata Toprağında” projesi kapsamında yapılan çalışmalar devam ediyor.
Bu kapsamda ağırlığının 100 bin katı kadar sıvıyı sarıya boyayabilen, 80 bin çiçekten sadece yarım kilogram üretilebilen, birçok kullanım alanı dolayısıyla “mucize bitki” unvanını alan safran, 2010 yılında ilçede tescillenen ilk ürün oldu.
Geçen yıl tescillenen, etli ve dolgun yapısı, ince kabuklu, bol sulu ve büyük olmasının yanında damaklarda bıraktığı lezzetiyle ilçenin en önemli tarımsal ürünlerinden biri olan maniye domatesinin ardından şimdi de “üzümlerin çavuşu” olarak nitelendirilen çavuş üzümü, tescillenerek kayıt altına alındı. Böylece kent genelinde tescil alan ürün sayısı 3 oldu.
Kazılardan çıkan Geç Roma Dönemi’nden kalma üçgen biçimindeki kabartma motifli taşa yansıyan asma dalları, yaprak ve üzüm süsleri sayesinde bağcılığın yüzyıllar öncesine dayandığının anlaşıldığı ilçede çavuş üzümü, 150 çiftçi tarafından 2 bin dekar alanda üretiliyor.
İnce kabuğu, az çekirdekli, olgunlaşma zamanının orta erkenci olması, kendine has aroması ve kokusuyla diğerlerinden ayrılan Safranbolu çavuş üzümünün “çoban çavuşu”, “pembe çavuş” ve “misket çavuşu” gibi çeşitleri bulunuyor.
“Bölgemiz yerel çeşitler açısından çok zengin”
Karabük Valisi Fuat Gürel, ata tohumu ürünlerinin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması için yoğun çaba içerisinde olduklarını söyledi.
İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce yürütülen “Ata Tohumu Ata Toprağında” projesiyle safran ve maniye domatesinin ardından şimdi de çavuş üzümünün tescillendiğini aktaran Gürel, “Bölgemize hayırlı olsun. Bölgemiz yerel çeşitler açısından çok zengin. Önem arz eden bölgemiz florasına uygun ve yıllardır üretilen yöresel değerlerimizi tescilleyerek, coğrafi işaret alarak gelecek nesillere taşımak istiyoruz. Çünkü bütün dünyada bu tür yerel ürünler önem arz etmekte. Biz de ülkemizde, bölgemizde önem vermekteyiz.” şeklinde konuştu.
“2 bin dönüm alanda üretiliyor”
Bölgenin en önemli değerlerinden olan safranın 2010 yılında tescillendiğini anımsatan Gürel, “Maniye domatesi ve çavuş üzümü için de 2021 yılının aralık ayında müracaat yapıldı, bu yılın temmuz ayı içinde maniye domatesinin tescili alındı, çavuş üzümünün de bu ay içinde tescili alındı. Bundan sonra daha çok gelişeceğine inanıyorum.” dedi.
Gürel, neredeyse her bahçede çavuş üzümü olduğunu, genel anlamda 150 ailenin bu işle uğraştığını belirterek, şunları kaydetti:
“1000 dönümü telli terbiye sistemli olmak üzere 2 bin dönüm alanda üzüm üretildiğini biliyoruz. Bundan sonra daha çok alanda çavuş üzümü ekileceğini düşünüyoruz. Çavuş üzümü, 20 ila 25 liradan satılıyor. Üretim her geçen yıl artıyor. Geçen yıl üretim 900 ton iken, bu yıl 1000 tonun üzerinde hasat elde edildiğini duyuyoruz. Coğrafi işaretle birlikte bilinirliğin ve üretimin artacağını düşünüyoruz.”